İsmâîl Gelenbevî'de modalite-metafizik ilişkisi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İbn Haldun Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Modalite-metafizik ilişkisi erken dönemden beri düşünce tarihinin sıklıkla incelenen meselelerinden biri olup günümüzde de önemini korumaktadır. Son dönem Osmanlı uleması arasında ön plana çıkan isimlerden İsmail Gelenbevî gerek mantık gerek metafizik konuları içeren çokça eser kaleme almış ve hem muasırları hem de sonra gelenlerce takip edilmiş, incelenmiştir. Modalite konusunda Risâletu Miftâhî bâbi'l- müveccehât isimli bir eser de kaleme alan Gelenbevî aynı zamanda Burhân fi ilmi'l- mîzân isimli mantık kitabı ve birçok kısa risalesi ile modalite tartışmalarına ciddi bir katkı sunmuştur. Bu tez modalitenin mantık ilminde nasıl ortaya çıktığını ve modaliteden metafizike geçişin keyfiyetini incelemeyi hedeflemektedir. Söz konusu geçiş ile kasıt pratik örneklerde modalitenin etkisinin gösterilmesi değil, aksine mezkûr ilişkinin teorik zemininin kurulmasıdır. Yani bu tezde herhangi bir belirli metafizik meseleye modal zeminde değinilmeyecek, metafizikin modal zeminde nasıl inşa edildiği araştırılacaktır. Bu inşanın güvenilirliğini temin etmek için modalitenin metafizikten herhangi bir ilke almadan inşasına, mantığın metafiziki bir ilim olarak öncelemesinin keyfiyetine odaklanacağım. Ayrıca modalitenin ortaya çıktığı zemini araştırmak için beş tümel konusuna kadar inerek detaylıca inceleyecek ve ikinci bölümde modalitenin inşası olmaksızın bir metafizikin mümkün olmadığını Gelenbevî örneğinde göstereceğim.
The modality-metaphysics relationship has been one of the most important studied issues in the history of thought since the early period, and it still maintains its importance today. İsmail Gelenbevî, one of the prominent names among the late Ottoman scholars, wrote many works on both logic and metaphysics and was followed and studied by his contemporaries and the scholars who came after him. Gelenbevî, who also wrote a work called Risâtu Miftâhî bâbi'l-müveccehât on modality, also made a serious contribution to modality discussions with his logic book called Burhân fi ilmi'l-mîzân and many short risâlahs. This thesis aims to show how modality is founded on the logic modality and to examine the arbitrariness of the moving from modality to metaphysics. With the mentioned transition, the intention is not to show the effect of modality in practical examples, but rather to establish the theoretical ground of the aforementioned relationship. In other words, in this thesis, no specific metaphysical issue will be investigated on a modal basis, but how metaphysics constructs on a modal basis will be explored. To provide the reliability of this construction, I will focus on the construction of modality without any principle proved in metaphysics and how the logic's construction completed before metaphysics as a science. İn the second part, in addition, I will examine in detail the five universals in order to examine the ground on which the modality emerges as I will show in the example of Gelenbevî that a metaphysics is not possible without the construction of the modality.
The modality-metaphysics relationship has been one of the most important studied issues in the history of thought since the early period, and it still maintains its importance today. İsmail Gelenbevî, one of the prominent names among the late Ottoman scholars, wrote many works on both logic and metaphysics and was followed and studied by his contemporaries and the scholars who came after him. Gelenbevî, who also wrote a work called Risâtu Miftâhî bâbi'l-müveccehât on modality, also made a serious contribution to modality discussions with his logic book called Burhân fi ilmi'l-mîzân and many short risâlahs. This thesis aims to show how modality is founded on the logic modality and to examine the arbitrariness of the moving from modality to metaphysics. With the mentioned transition, the intention is not to show the effect of modality in practical examples, but rather to establish the theoretical ground of the aforementioned relationship. In other words, in this thesis, no specific metaphysical issue will be investigated on a modal basis, but how metaphysics constructs on a modal basis will be explored. To provide the reliability of this construction, I will focus on the construction of modality without any principle proved in metaphysics and how the logic's construction completed before metaphysics as a science. İn the second part, in addition, I will examine in detail the five universals in order to examine the ground on which the modality emerges as I will show in the example of Gelenbevî that a metaphysics is not possible without the construction of the modality.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Modalite, Metafizik, Mantık, Gelenbevî, Tümel, Önerme, Modality, Metaphysics, Logic, Universal, Proposition
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Beşikci, A. (2023). İsmâîl Gelenbevî'de modalite-metafizik ilişkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İbn Haldun Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
