Sekülerleşmenin sonu mu? : Peter Berger ve Bosna-Hersek örneğinde sekülerleşmenin sonu tartışması

Abstract

Bu çalışmada laikleşme kuramının öncülerinin varsayımlarının aksine modernite fenomeni ile laikleşme arasında doğrudan ve tabii bir ilişkinin olmadığı öne sürülmüştür. Bu iddia Bosna’da yaşayan üç unsura (Boşnaklar, Sırplar ve Hırvatlar’a) eşit derecede yer verilerek ispatlanmaya çalışılmıştır. Çizgisel olarak ilerleyen ve aralıksız devam eden bir laikleşmeden daha çok laikleşmeden dönüş (dindarlaşma) akımının olduğu iddia edilmiştir. Bu çalışmanın iki hedefinden ilki özellikle teorik kavramlarına yoğunlaşılarak laikleşme kuramı hakkında olan tartışmayı incelemektir. İkinci hedefi ise bu kavramlara ek olarak nitel ve nicel verilerin katkısıyla Bosna Hersek’te ki mevcut durum ile laikliğin gelişimini incelemektir. Tezimizin ilk kısmı Peter L. Berger’in çalışmaları ile onun ‘’nomos’’ ve ‘’anomy’’ kavramları hakkında bilgi verir. Buna ek olarak, Grace Daive ve onun ‘‘dolaylı dindarlık’’ kavramı; laikleşme tartışmalarına en büyük katkıları bir ülke sınırları içinde ki laikleşmeye dair farklı tahlil (analiz) seviyelerini göstermek olan Jose Casanova ve Karel Dobbelaere gibi düşünürler de bu çalışma da incelenmiştir.

This study argues that the the phenomenon of secularization does not have such a strong and necessary connection with the phenomenon of modernity as assumed by the founders of the secularization thesis. This argument is demonstrated in the case of Bosnia and Herzegovina, equally taking into account all of three constituent peoples (Bosniaks, Serbs and Croats). This study forms that rather than a linear and continuous secularization, there is a trend of de-secularization. The two major purposes of that thesis are, first to analyze the ongoing debate regarding the secularization thesis, in particular, its theoretical conceptes. And second, with the help of these concepts, and further quantitative and qualitative data, to investigate the development of secularism and the current situation primarily in Bosnia and Herzegovina. The first part of the thesis provided an overview predominantly of the work of Peter L. Berger and his concepts of ‘’nomos’’ or ‘’anomy’’. In addition I examined Grace Davie and her concept of ‘’vicarious religion’’ but also Jose Casanova and Karel Dobbelaere whose main contribution within the debate about secularism was to introduce different levels of analysis regarding the extent of secularization within one country.