Mezopotamya dinlerinde yaratılış

Abstract

Kadim kültürler, çalışma alanı olarak antropoloji disiplinini ilgilendiren konulardır. Bu kültürlerin ve inançların Kur’an’daki peygamber kıssaları açısından incelenmesi gerekmektedir. Aksi halde günümüze kadar olan gelişmelerde antropoloji tamamen seküler ve dini dışlayan bir bakış açısının elinde yanlış yönlere doğru sürüklenmektedir. Mezopotamya gibi eski medeniyetlerde dini inançlar dikkatlice incelenirse birçok kavramın yanlış tercüme edildiği görülmektedir. Burada bakış açıları ters yönde olan iki temel değerlendirme mevcuttur: Birincisi, dindışı bakış açısı olarak dinler, tarih içinde insanlar tarafından yavaş yavaş tarih içerisinde çeşitli psikolojik ve/veya sosyo-kültürel etkenlerle geliştirildiğini savunan değerlendirmeler; ikincisi ise bizim geliştirmeye çalışacağımız peygamber kıssaları bakış açısından yapılacak olan değerlendirmedir. Bu ikinci bakış açısı Kur’an’dan temellendiği için buna Kur’anî bakış açısı diyelim. Bu bakış açısından bakıldığı zaman kadim kültürlerin hepsinde bir yaratma inancı görülmektedir. Ancak bunların Peygamber kıssalarına göre Kur’an bakış açısından değerlendirilmesi gerekir. Bu çalışmamızda ilk defa kadim Mezopotamya kültürlerindeki dini inançlarda yaratma inancını inceleyerek nazari bir çerçeve oluşturmaya çalışacağız. Böylece bu çerçeveden antropolojik olarak da bu dini inançların nasıl değerlendirilebileceğine ışık tutmaya çalışacağız. Temel olarak kullanacağımız kaynaklar Sümer ve Asur tabletlerinde yaratılışla ilgili olan hikâyeler olacaktır. Ancak Gılgamış destanına da atıflarla konuyu tahlil etmeye çalışacağız.

The study of ancient cultures is of interest to the discipline of anthropology. These cultures and their beliefs need to be examined in terms of the prophet stories in the Qur’an. Otherwise, in the developments up to the present day, anthropology is being dragged in the wrong direction in the hands of a completely secular and religion-excluding perspective. A careful examination of religious beliefs in ancient civilizations such as Mesopotamia shows that many concepts have been mistranslated. There are two main considerations here, with opposite perspectives: First, from a non-religious point of view, which argues that religions were developed gradually by humans in history through various psychological and/or socio-cultural factors; and second, from the point of view of prophetic parables, which we will try to develop. Since this second perspective is based on the Qur’an, let us call it the Qur’anic perspective. From this point of view, there is a belief in creation in all ancient cultures. However, according to the Prophet’s parables, they need to be evaluated from a Qur’anic perspective. In this study, for the first time, we will try to create a theoretical framework by examining the belief in creation in the religious beliefs of ancient Mesopotamian cultures. Thus, from this framework, we will try to shed light on how these religious beliefs can be evaluated anthropologically. The main sources we will use are the Sumerian and Assyrian tablets, which contain the story of creation. However, we will try to analyze the subject also with references to the Gilgamesh epic.