Doko, Enis
Yükleniyor...
Araştırma projeleri
Organizasyon Birimleri
İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Felsefe Bölümü
Bölüm, uluslararası standartlarda nitelikli bilgi üretmeyi, özellikle İslam felsefesi, Türk düşüncesi ve fenomenoloji geleneğini merkeze almayı ve bu meyanda felsefi bilgi üretilmesini amaçlamaktadır. Batı'da gelişen felsefenin soy kütüğünde sadece Yunan, Helenistik ve Hıristiyan değil, İslam felsefi mirası da yer almaktadır.
Adı Soyadı
Enis Doko
İlgi Alanları
Din Felsefesi, Bilim Felsefesi, Fizik Felsefesi, Soğuk Atom Fiziği
Kurumdaki Durumu
Aktif Personel
67 sonuçlar
Arama Sonuçları
Listeleniyor 1 - 10 / 67
Yayın Batı'nın entelektüel çöküşü(Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık, 2023) Doko, Enis; İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Felsefe BölümüSon zamanlarda Avrupa, geleneksel Batı değerlerinden uzaklaşmanın sinyali olabilecek, ince ama derin bir dönüşüme tanık oluyor. Uzun zamandır modern demokrasinin, insan haklarının ve liberal ideallerin beşiği olarak kendini tanıtan bu kıta, artık karmaşık sosyo-politik değişimlerle boğuşan bir yol ayrımında. Son günlerde Gazze’de yaşanan vahşet karşısında özellikle siyasilerin benimsediği tutum bu kıtanın bir zamanlar savunduğu değerlerle uyumunda önemli bir değişime işaret ediyor. Elbette Batılı siyasiler demokrasi, özgürlük, insan hakları gibi kavramları kullanmaya ve Batı geleneğine sahip çıkmakla övünmeye devam ediyorlar. Ancak bu övünme içi doldurulabilir bir şey mi, yoksa basit bir sözel retorik mi? Ben bunun gittikçe ucuz bir retoriğe dönmeye başladığı kanaatindeyim. Bu yazıda kısaca bunun nedenlerine değinmeye çalışacağım.Yayın A metaphysical inquiry into Islamic theism(Routledge, 2023) Doko, Enis; Turner, Jamie B.; İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Felsefe BölümüThe effervescent and dynamic history of Islamic theology in its formative years bears witness to organic, philosophical, intra-religious, and politically charged developments over the question of God’s nature. Following the sudden and explosive expansion of Islamic civilization in the first 200 years since its advent, Muslims quickly developed a religious and political unity which saw them govern over large sways of disparate religious communities, with Muslims being a technical religious minority political ruling class. This rather distinct socio-political context in which Muslims found themselves gave rise to a whole host of developments in both religious and secular disciplines. To be sure, the religious diversity within the Umayyad and Abbasid empires did not impose or necessarily act as the primary influence upon these developments, but it and the combination of organic dialogue from within, followed by a touch here and there of politico-religious dogmatism (i.e., the mi?na of the Mu’tazila), led to a theological conversation which oversaw the flowering of distinct Islamic theological schools, and the advent of Muslim peripatetic philosophies...Yayın İslam ve evrim: Bir savunma(Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2022) Doko, Enis; Doko, Enis; İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Felsefe BölümüDin-bilim etkileşiminde muhtemelen en can alıcı konu, İslam ve Neo-Darwinci evrim teorisi arasındaki ilişkidir. Müslüman alimler bu bağlamda genellikle iki ana kampa ayrılır. Bir yandan Seyyid Hüseyin Nasr, Nuh Ha Mim Keller, Yasir Qadhi ve Nazir Khan gibi daha geleneksel eğilimlere sahip Müslüman alimler, İslam’ın evrimle çeliştiğini düşünüyorlar. Bu alimler, evrim teorisini ya tamamen reddederler ya da insan türünü yani Homo Sapiensi evrimsel sürecin dışında tutarlar. Bu düşünürlerden bazıları, mesela Yasir Qadhi, evrim teorisini geçerli bir bilimsel teori olarak kabul etmekle birlikte, bilimsel gerçekçiliği reddederler. Diğer bir deyişle, bilimin evreni tasvir etmediğini iddia eder. Bu gruptaki düşünürler, İslam ve evrimin tutarsızlığını iddia ederler...Yayın Evren kendi kendine ortaya çıkmış olabilir mi?(Din Felsefesi Derneği, 2021) Doko, Enis; Doko, Enis; İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Felsefe BölümüGünümüzde en çok tartışılan teistik argümanlardan biri evrenin başlangıcından hareketle Tanrı’nın varlığını göstermeye çalışan ve Batı’da Kelam’ın kozmolojik delili olarak anılan Hûdus delilidir. Büyük patlama modelinin başarısından sonra ateist felsefeciler evrenin başlangıcını reddetmek yerine, argümanın nedensel öncülünü eleştirmeyi tercih etmeye başladılar. Nedensellik öncülü yoktan ortaya çıkan, diğer bir deyişle zamanda başlangıcı olan her şeyin bir nedeni olması gerektiğini savunur. Bu makalede çağdaş Hudûs delinin nedensellik öncülünü inceleyeceğiz. Önce delilin en önemli çağdaş savunucusu William Lane Craig’in nedensellik öncülü lehinde getirdiği üç argümanı tanıtacak ve değerlendirmeye çalışacağız. Sonraki bölümlerde nedensellik öncülü lehinde iki yeni argüman savunmaya çalışacağız. Birinci argümanımızda nedensellik öncülünün reddedilmesi halinde radikal septisizme düşeceğimiz gösterilmeye çalışılacaktır. Radikal septisizmin makul bir görüş olmamasından hareketle nedensellik öncülünün muhtemelen doğru olduğunu savunacağız. İkinci argümanımızda ise en iyi açıklama olarak çıkarım metodunun, zamanda başlangıcı olan bir evrenin bir nedeni olması gerektiğini desteklediği savunulacaktır. Evrenin başlangıcının bir nedeni yoksa, açıklaması olamayacağını göstermeye çalışacağız. Ancak aday açıklamalar bulunabilecekken, evrenin bir açıklaması olmadığını iddia etmek en iyi açıklama olarak çıkarım metodu ile çelişmesinden hareketle evrenin bir nedensel açıklaması olması gerektiğini, dolayısıyla bir neden olduğunu savunacağız.Yayın Popüler sanat ve müziğin “aldatıcılığı”(Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık, 2022) Doko, Enis; Doko, Enis; İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Felsefe BölümüMüzik, sinema ve genel olarak sanat zihin inşa etmede, bilim, felsefe hatta bazı toplumlarda dinin önünde gelen çok etkili bir araçtır. Öyle bir araç ki kullanıcının kendini teslim ettiği, zihninin şekillendirildiğinin farkında olmadığı bir araç. Düşünce tarihinde sanatın yeri hep önemli oldu. Kimi felsefeciler sanatı entelektüel dünyanın merkezine koyarken, bir grup felsefeci ise özellikle kitleler üstünde etkili olan “popüler sanatın” olumsuz yönlerine dikkat çekti. Popüler sanat geçmişte şiir gibi edebi formlardan oluşuyordu. Endüstriyel devrimden sonra kitleleri en çok etkileyen sanat ise popüler müzik ve sinema oldu. Bu yazımızda eleştirel yaklaşan felsefecilerin iki temel eleştirilerine göz atacağız, eğlendirici ve kolay tüketilen müziğin aslında sanat olmadığı ve sanatın aldatıcı olabileceği tezleri...Yayın Makineler aşık olabilir mi?(Beta Kitap, 2021) Doko, Enis; Doko, Enis; İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Felsefe BölümüBu makalemizde Yapay Zekâ’nın hakkındalık, öznellik, özgür irade gibi gerçek zihin hallerine sahip olup olmadığı incelenecek, lehte ve aleyhteki felsefi argümanlar değerlendirilmeye çalışılacaktır. Birinci bölümde Yapay Zeka zihin hallerine sahip olmamasına göre sınıflandırılacaktır. Daha sonra Yapay Zeka’nın zihne sahip olup olmadığı ile ilgili en ünlü test olan Turing testi tanıtılacak ve temel eleştirileri ele alınacaktır. Üçüncü bölümde zihnin nasıl sistemlerde ortaya çıktığı ile ilgili felsefi görüşler özetlenecek ve bu görülerin Yapay Zekâ ile bağlantısı kurulacaktır. Sonraki iki bölümde Yapay Zeka’nın zihin hallerine sahip olamayacağı aleyhindeki en ünlü iki argüman, Çin Odası Düşünce Deneyi ile Gödelci Argüman incelenecek ve bu argümanların eleştirileri değerlendirilecektir. Daha sonra farklı özgür irade yaklaşımları ışığında Yapay Zeka’nın özgür irade sahibi olup olamayacağı sorusu ele alınacaktır. Son bölümde ise bu sefer Yapay Zeka’nın mümkün olduğu iddiası lehinde David Chalmers’ın Solan Öznellik düşünce deneyi değerlendirilecektir. Sonuç olarak ele aldığımız soruya cevap vermek için yeterli bilgiye sahip olmadığımız savunulmaya çalışılacaktır.Yayın Modern bilim ve felsefe açısından evreni yoktan yaratma(Atatürk Üniversitesi, 2018) Doko, Enis; Doko, Enis; İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Felsefe BölümüBu tebliğde evrenin yoktan ortaya çıktığını ifade eden büyük patlama kuramı ele alınacaktır. Önce büyük patlama öncesi kozmoloji tarihi özetlenecek, daha sonra da Büyük Patlama kuramı açıklanacaktır. Sonraki bölümde Büyük Patlama kuramını destekleyen ampirik veriler özetlenecek, ardından Büyük Patlama kuramının bazı alternatifleri incelenecektir. Son olarak bu kuram din felsefesi açısından değerlendirilecektir.Yayın Bir ırkçılık türü olarak İslamofobi(Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık, 2020) Doko, Enis; Doko, Enis; İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Felsefe BölümüSamuel Patty adlı Fransız öğretmenin vahşice katledilmesi Charlie Hebdo olaylarını ve ifade özgürlüğü tartışmalarını yeniden hatırlattı. 2015 yılında bir grup radikal, Fransız Charlie Hebdo dergisinin ofisini basıp 12 kişiyi katlettiği zaman tüm dünya ayağa kalktı. Sosyal medya "Je suis Charlie" ("Hepimiz Charlie'yiz") sloganı ile doldu. 11 Ocak'ta aralarında 40 dünya liderinin de bulunduğu 2 milyon kişi olayları protesto etmek için Paris'te yürüyüş yaptı. Aynı gün 4 milyon kişi Fransa'nın farklı bölgelerinde yürüyüşe destek verdi. Normalde 60 bin basılan dergi sonraki sayıda 6 dilde 8 milyona yakın tirajla çıktı. Elbette böylesi bir saldırı kınanmalıydı. Ancak ifade özgürlüğü adına iğrenç bir karikatürü eleştirme özgürlüğünün elimizden alındığı küresel bir tepkiye dönüşmüştü olay…Yayın Sanal dünyaların felsefi boyutu(Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık, 2022) Doko, Enis; Doko, Enis; İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Felsefe BölümüHiçbir teknoloji kendi başına iyi ya da kötü değildir. Bıçak ekmek de kesebilir, insan da! Teknolojileri iyi ya da kötü yapan şey onların insanlar tarafından hangi amaçlarla kullanıldığıdır. Bu önerme Metaverse için de geçerlidir. Metaverse Facebook’un Ekim 2021’de Meta olarak kendini yeniden markalama kararı alması ile bir anda gündem oldu. Metaverse çoğu insan tarafından internetin bir sonraki aşaması olarak tanımlanıyor, zira burada kişisel bilgisayar yanın- da sanal ve arttırılmış gerçeklik cihazları ile bu sanal evrenin içine giriyor, böylece diğer insan ya da sanal nesneleri doğrudan beş duyu ile deneyimleme fırsatı buluyoruz...Yayın Bilimciliğin tarihsel serüveni(Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık, 2023) Doko, Enis; Doko, Enis; İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Felsefe BölümüBilimcilik, bilimin yegâne bilgi kaynağı olduğu iddiasıdır. Bilimciliği, bilimin önemli bir bilgi kaynağı olduğunu savunan bilimsel realizm ile karıştırmamak gerekiyor. Ben bilimsel realistim, ama bilimci değilim. Hatta bilimin en önemli bilgi kaynağı olduğuna inansanız bile bu sizi bilimci yapmaz. Bilimci olunca hem felsefenin hem de dinin bir bilgi kaynağı olduğunu reddetmiş olursunuz. Bilimciliğe göre bilimsel açıklamalar felsefi ve teolojik açıklamaların yerini almıştır. Tabii ki birileri dini bilgi kaynağı olmasa da hayatı anlamlandırmada önemli bir araç olarak görebilir. Bilimciler bunu da reddeder onlara göre anlamın kaynağı da bilimdir…
