16. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı Devleti’nde zimmî isyanları ve bunların örfî hukuk-şer‘î hukuk açısından incelemesi: Arnavut zimmîleri örneği
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Mehmet Ayhan
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Osmanlı Devleti’nin hâkimiyeti altında yaşayan çeşitli etnik ve dini grupların zaman zaman hükümete veya bölgedeki devlet yetkililerine karşı farklı sebep ve nedenlerle isyan ettikleri görülmektedir. Osmanlı tarihini ve hukukunu inceleyen araştırmacılar daha çok müslümanlar tarafından meydana gelen Yeniçeri ve Celâlî isyanlarını siyasî ve tarihî açıdan incelemiş olup bunların hukukî boyutlarını tetkik ve analiz eden çok az araştırma yapılmıştır. Özellikle klasik dönemde zimmî statüsünde bulunan Osmanlı tebaanın çıkardığı isyanlar müstakil olarak inceleme konusu yapılmamıştır. Binaenaleyh zimmî isyanlarının siyasî, tarihî ve hukukî bakımından inceleyecek ve bu konuda Osmanlı Devleti’nin izlediği politikalar, âsilere yönelik aldığı tedbirler ve suçlulara uyguladığı hükümleri gün yüzüne çıkaracak akademik araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu makale, 1560–1590 yılları arasında zimmî statüsündeki Arnavutların çıkardıkları isyanları hukukî yönünden incelemeyi amaçlamaktadır. Ayrıca bu çalışma Osmanlı Devleti’nin zimmî âsilere yönelik hukukî uygulamalarının şer‘î hükümlere uyumlu olup olmadığını da tetkik etmeyi hedeflemektedir. Konu Osmanlı merkezî idarenin âsi zimmîlerle ilgili Arnavutluk’taki devlet yetkililerine gönderdiği emirler ve şeyhülislamların bu konuda verdiği fetvalar incelenerek örfî hukuku temsil eden Dîvân-ı Hümâyun kurumu ile şer‘î hukuku temsil eden Şeyhülislamlık kurumunun birbiriyle ne kadar uyumlu olduğu ve bunların şer‘î hükümlere ne derecede riayet ettikleri tespit edilmiştir.
Different religious and ethnic groups who were living in the Ottoman Empire occasionally rebelled against the government or the state authorities for various reasons and purposes. Academic researchers studying Ottoman history and law have particularly examined the Janissaries (Yeniçeri) and Celālī rebellions, which were cropped up by Muslims from a political and historical perspective, but they have not concentrated on the juridical aspects of them. Especially in the early period of Ottoman State, the rebellions made by people who were in dhimmī status have not yet been independently examined. Therefore, we need more academic studies that will examine the dhimmī rebellions in terms of political, historical, and especially legal aspects and reveal the policies followed, the measures taken against the rebels, and the judgments appealed to the criminals by the government. This article focuses on analyzing the legal aspects of Albanian rebellious in dhimmī status between the years 1560-1590. In addition, this study further aims to examine whether the legal rules of Ottoman law against dhimmī rebels were compatible with the sharī‘ah injunctions or not. By exploring the orders about the dhimmī rebellious sent by the central administration to the rule authorities in Ottoman Albania and the fatwās handed over by the shaikh al-Islams, we analyzed the verdicts of Imperial Council (Dîvân-ı Hümâyun), which represents the customary law (örfî hukuk), and the fatwas of sheikh al-Islams, which represents the sharī‘ah law to notice whether they were compatible with each other, and also to see whether the decisions of these two institutions were in harmony with the sharī‘ah provisions.
Different religious and ethnic groups who were living in the Ottoman Empire occasionally rebelled against the government or the state authorities for various reasons and purposes. Academic researchers studying Ottoman history and law have particularly examined the Janissaries (Yeniçeri) and Celālī rebellions, which were cropped up by Muslims from a political and historical perspective, but they have not concentrated on the juridical aspects of them. Especially in the early period of Ottoman State, the rebellions made by people who were in dhimmī status have not yet been independently examined. Therefore, we need more academic studies that will examine the dhimmī rebellions in terms of political, historical, and especially legal aspects and reveal the policies followed, the measures taken against the rebels, and the judgments appealed to the criminals by the government. This article focuses on analyzing the legal aspects of Albanian rebellious in dhimmī status between the years 1560-1590. In addition, this study further aims to examine whether the legal rules of Ottoman law against dhimmī rebels were compatible with the sharī‘ah injunctions or not. By exploring the orders about the dhimmī rebellious sent by the central administration to the rule authorities in Ottoman Albania and the fatwās handed over by the shaikh al-Islams, we analyzed the verdicts of Imperial Council (Dîvân-ı Hümâyun), which represents the customary law (örfî hukuk), and the fatwas of sheikh al-Islams, which represents the sharī‘ah law to notice whether they were compatible with each other, and also to see whether the decisions of these two institutions were in harmony with the sharī‘ah provisions.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Osmanlı Hukuku, Şer‘î Hukuk-Örfî Hukuk, Dîvân-ı Hümâyun Kararları, Zimmî Arnavut İsyanları, Şeyhülislam Fetvaları, Ottoman Law, Sharī‘ah Law-Urfī Law, The Decrees of Imperial Council, Albanian Dhimmī Rebellious, The Fatwās of Shaikh al-Islāms
Kaynak
İHYA Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
9
Sayı
1
Künye
Şabani, F. (2023). 16. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı Devleti’nde zimmî isyanları ve bunların örfî hukuk-şer‘î hukuk açısından incelemesi: Arnavut zimmîleri örneği. İHYA Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi, 9(1), 150-180. https://doi.org/10.5281/zenodo.7513168
