Mali sorumluluk açısından fıkıh literatüründeki "yed" kavramının tahlili
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İbn Haldun Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışma, fıkıh literatüründeki yed kavramını mali sorumluluk açısından incelemektedir. Meseleyi dört mezhebin önemli kaynaklarını esas alarak mukayeseli bir şekilde inceleyen bu tez çalışması giriş ve sonuç dahil toplam beş bölümden oluşmaktadır. Kavramsal çerçeve bölümünde yed, damân, emânet ve teaddî kavramlarına değinilmiş; ardından yed-i damân ve yed-i emânet terkipleri incelenmiştir. Sonraki bölümde ise fıkıh eserlerinde mali sorumlulukları açısından çokça atıf yapılan zilyetlik türlerinden on tanesi inceleme konusu yapılmıştır. Bu zilyetlik türleri gasp, sevm, vedîa, lukata, şirket, vekâlet, mudârebe, icâre, âriyet ve rehindir. Yed-i damân ve yed-i emânet terimleri İslam hukukunda hicri dördüncü asırdan beri mali sorumluluk açısından zilyetlik türlerini ayırt etmede kullanılmaktadır. Yed-i damân, zilyedi kusuru olmasa da oluşan zarardan sorumlu tutan zilyetlik için kullanılmıştır. Yed-i emânet ise kusuru olmadığı müddetçe zilyedin sorumlu tutulamayacağı zilyetliği ifade eder. Bu açıdan bakıldığında bu tezde incelen on zilyetlik türü yed-i damân hükmünde olanlar, yed-i emânet hükmünde olanlar ve mezhepler arasında hükmü ihtilaflı olanlar şeklinde üçe taksim edilebilir. Bu çalışma yed-i damân ve yed-i emânet kavramlarının İslam hukukunda icra ettiği fonksiyonu göstermekte ve bir sorumluluk kaynağı olarak zilyetliğe dikkat çekmektedir.
This study examines the concept of al-yad in terms of liability in Islamic legal literature. This thesis, which examines the issue from a comparative perspective based on the important sources of the four madhhabs, consists of five chapters, including an introduction and a conclusion. In the conceptual framework section, the concepts of yad, ḍamān, amāna and taaddī are studied, followed by an analysis of the terms yad al-ḍamān and yad al-amāna. In the next section, ten of the types of possession that are frequently referred to in fiqh works in terms of liability are analyzed. These types of possession are ghaṣb, sawm, wadīa, luqata, shirka, wakāla, muḍāraba, idjāra, 'āriyya, and rahn. The terms yad al-ḍamān and yad al-amānah have been used in Islamic law since the fourth century Hijri to distinguish the types of possession in terms of liability. Yad al-ḍamān is used for possession that makes the possessor liable for the damage caused even if he is not at fault. Yad al-amāna, on the other hand, refers to the possession for which the possessor cannot be held liable unless he is at fault. From this point of view, the ten types of possession examined in this thesis can be divided into three categories: those that are in the nature of yad al-ḍamān, those that are in the nature of yad al-amāna, and those whose rulings are disputed among the madhhabs. This study demonstrates the function of the concepts of yad al-ḍamān and yad al-amāna in Islamic law and draws attention to possession as a source of liability.
This study examines the concept of al-yad in terms of liability in Islamic legal literature. This thesis, which examines the issue from a comparative perspective based on the important sources of the four madhhabs, consists of five chapters, including an introduction and a conclusion. In the conceptual framework section, the concepts of yad, ḍamān, amāna and taaddī are studied, followed by an analysis of the terms yad al-ḍamān and yad al-amāna. In the next section, ten of the types of possession that are frequently referred to in fiqh works in terms of liability are analyzed. These types of possession are ghaṣb, sawm, wadīa, luqata, shirka, wakāla, muḍāraba, idjāra, 'āriyya, and rahn. The terms yad al-ḍamān and yad al-amānah have been used in Islamic law since the fourth century Hijri to distinguish the types of possession in terms of liability. Yad al-ḍamān is used for possession that makes the possessor liable for the damage caused even if he is not at fault. Yad al-amāna, on the other hand, refers to the possession for which the possessor cannot be held liable unless he is at fault. From this point of view, the ten types of possession examined in this thesis can be divided into three categories: those that are in the nature of yad al-ḍamān, those that are in the nature of yad al-amāna, and those whose rulings are disputed among the madhhabs. This study demonstrates the function of the concepts of yad al-ḍamān and yad al-amāna in Islamic law and draws attention to possession as a source of liability.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Âriyet, Rehin, Teaddî, Yed, Yed-i Damân, Yed-i Emânet, Zilyedlik, Āriyya, Rahn, Possesion, Taaddī, Yad, Yad al-Amānah, Yad al-Ḍamān
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Olğaç, M. (2023). Mali sorumluluk açısından fıkıh literatüründeki "Yed" kavramının tahlili. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İbn Haldun Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
