Bir dil bilimi olarak vaz‘ ilmi ve tarihsel gelişimi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İbn Haldun Üniversitesi Yayınları
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Müslüman âlimler şer‘î nasların/ilahî hitabın doğru anlaşılması ve yorumlanması için temelde iki tür bilim inşa etmişlerdir. Bunlardan biri, şer‘î nasların dilini oluşturan Arapçayı farklı yönlerden ele alan, el-ulûmü’l-âliye, el-ulûmü’l-Arabiyye gibi isimlerle anılan ve dinî ilimler için zemin teşkil eden dil bilimleridir. Diğeri de doğrudan şer‘î nasları konu edinen, el-ulûmu’l-‘âliye, el-ulûmü’l-İslâmiyye, el-ulûmü’d-diniyye gibi adlarla anılan ve bu nasları farklı amaçlarla inceleyen fıkıh usûlü, fıkıh, kelam, tefsir, hadis, tasavvuf vb. din bilimleridir. İslâm medeniyetine mensup âlimler tarafından tedvin edilen dil bilimlerinden biri de burada üzerinde duracağımız vaz‘ ilmidir. Bu ilim şer‘î nasların dilini oluşturan Arapça lafızları, vaz‘ (lafızlara anlam yükleme) açısından konu edinip bunların kim tarafından ne tür anlamlar için ve hangi yöntemlerle vaz‘ edildiğini incelemektedir. Vaz‘ ilmi Arapça lafızları birtakım kapsamlı kategorilere (masdar, zamir, harf, müştak, fiil...) ayırarak her bir kategorinin ne tür bir anlam ifade etmek için konulduğunu kural ve örnekleriyle birlikte beyân etmektedir. Bu ilim Arapça lafızları konu edinen tüm dil ve din bilimlerinin zeminini oluşturduğu gibi Arap dilinin bir özeti olup bütün dinî ve lisânî ilimlerin talim edilmesinin ilk adımını da oluşturmaktadır. Her ilimde olduğu gibi vaz‘ ilmi de tarihî süreç içerisinde bazı aşamalardan geçmiş ve birçok Müslüman âlimin katkısıyla tekâmül ederek günümüze gelmiştir. Bu çalışmada ana hatlarıyla vaz‘ ilmi, bu ilmin tarihsel gelişimi ve literatürü üzerinde durulacak ve nihayetinde de bu ilmin mahiyetine yönelik tartışmalara yer verilecektir. Nitekim vaz‘ ilmi başta fıkıh usûlü olmak üzere nahiv, belagat, beyân ve mantık gibi birçok ilimle yakından irtibatlıdır. Yer verilen konular ele alınırken vaz‘ ilmine ilişkin klasik ve modern çalışmalara müracaat edilecek ve çalışmanın tarihsel gelişimi kronolojik sıralamaya uygun olarak işlenecektir.
Muslim scholars have built two basic kinds of science for the proper comprehension and interpretation of the nass of the Shari‘a/divine expression. One of them includes the linguistics that approaches the Arabic language from different angles, constitutes the basis of the language of the nass of the Shari’a, and is known with the names such as al-ul-?m al-‘?liya, al-‘ul?m al-‘Arabiyyah. The other one is the science of religion covering the method of fiqh, fiqh, theology, tafsir, ?adith, ta?awwuf, which directly handles the nass of Shari‘a, is known with the names like al-‘ul?m al-‘?liya, al-‘ul?m al-Isl?miyyah, al-‘ul?m al-diniyya, and analyzes these nass with different purposes. One of the branches of linguistics compiled by scholars from the Islamic civilization is the science of wa?‘ that we will concentrate on in this study. This science handles the Arabic phrases (laf?) that constitute the basis of the nass of the Shari‘a in terms of wa?‘ (giving meaning to the words) and examines wa?‘ in terms of the person performing wa?‘, the kind of meaning and methods. The science of wa?‘classifies the Arabic phrases in some broad categories (infinitive, pronoun, letter, derivative, verb), and defines the reason why each category is created for obtaining what kind of meaning along with the rules and examples. This science is the foundation for all linguistic and religious sciences whose subject is Arabic phrases, also is a summary of the Arabic language, and is the initial step in teaching all religious and lingual sciences. As in all sciences, the science of wa?‘ has progressed through some stages in the historical process and has endured to the current day by developing with the contributions of various Muslim scholars. In the study, the science of wa?‘, the historical growth and literature of this science will be highlighted in general, and lastly, the nature of the science will be discussed. As a matter of fact, the science of wa?‘ is intimately correlated with several sciences such as syntax (na?v), rhetoric (bal?ga), declaration (bay?n), and logic (mant?ik?), and particularly fiqh method. While addressing the subjects, the classical and modern works related to the science of wa?‘ will be employed, and the historical growth of the study will be handled following the chronological order.
Muslim scholars have built two basic kinds of science for the proper comprehension and interpretation of the nass of the Shari‘a/divine expression. One of them includes the linguistics that approaches the Arabic language from different angles, constitutes the basis of the language of the nass of the Shari’a, and is known with the names such as al-ul-?m al-‘?liya, al-‘ul?m al-‘Arabiyyah. The other one is the science of religion covering the method of fiqh, fiqh, theology, tafsir, ?adith, ta?awwuf, which directly handles the nass of Shari‘a, is known with the names like al-‘ul?m al-‘?liya, al-‘ul?m al-Isl?miyyah, al-‘ul?m al-diniyya, and analyzes these nass with different purposes. One of the branches of linguistics compiled by scholars from the Islamic civilization is the science of wa?‘ that we will concentrate on in this study. This science handles the Arabic phrases (laf?) that constitute the basis of the nass of the Shari‘a in terms of wa?‘ (giving meaning to the words) and examines wa?‘ in terms of the person performing wa?‘, the kind of meaning and methods. The science of wa?‘classifies the Arabic phrases in some broad categories (infinitive, pronoun, letter, derivative, verb), and defines the reason why each category is created for obtaining what kind of meaning along with the rules and examples. This science is the foundation for all linguistic and religious sciences whose subject is Arabic phrases, also is a summary of the Arabic language, and is the initial step in teaching all religious and lingual sciences. As in all sciences, the science of wa?‘ has progressed through some stages in the historical process and has endured to the current day by developing with the contributions of various Muslim scholars. In the study, the science of wa?‘, the historical growth and literature of this science will be highlighted in general, and lastly, the nature of the science will be discussed. As a matter of fact, the science of wa?‘ is intimately correlated with several sciences such as syntax (na?v), rhetoric (bal?ga), declaration (bay?n), and logic (mant?ik?), and particularly fiqh method. While addressing the subjects, the classical and modern works related to the science of wa?‘ will be employed, and the historical growth of the study will be handled following the chronological order.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Vaz‘, Vaz‘ İlmi, Dil Bilimleri, Din Bilimleri, Fıkıh Usûlü, Wa?‘, Science of Wa?‘, Linguistics, Science of Religion, Fiqh, Method
Kaynak
İslâm’da Medeniyet Bilimleri Tarihi (1. Cilt)
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Özdemir, İ. (2021). Bir dil bilimi olarak vaz‘ ilmi ve tarihsel gelişimi. R. Şentürk, A. Süruri, R. T. Kalyoncu, M. Sürün ve E. Morgül (Ed.). İslâm’da Medeniyet Bilimleri Tarihi (1. Cilt) içinde (317 - 391. ss.). İstanbul: İbn Haldun Üniversitesi Yayınları.
