İnsan hakları ve İslam: Sosyolojik ve fıkhi yaklaşımlar

Abstract

İnsan var olduğu için haklara sahiptir. Bu ifade, İslam ve Batı medeniyetleri, hatta dünyadaki bütün evrensel medeniyetler, kültürler ve dinler arasında ortak bir zemin olarak kabul edilebilir. Bu düşüncesi Descartes'in meşhur önermesine benzeterek Varım öyleyse haklarım da var, şeklinde de ifade edebiliriz. Elinizdeki kitabı oluşturan yazılar, İslam ve Batı toplumlarının insan hakları söylemlerini üretirken nasıl bir yol izlediklerini göstermeye çalışmaktadır. Her iki toplumda da insan hakları anlayışı, evrenselcilik ve cemaatçilik arasındaki diyalektik üzerine kurulmuştur. Yani her toplumda bir yanda bütün insanlığı kucaklayan evrenselciler, diğer yandan sadece kendi toplumlarını düşünen cemaatçiler vardır. Kitapta özellikle İslam'da evrenselci yaklaşımı temsil eden Ebu Hanife ve ekolünün insan hakları anlayışları hem hukuki, hem de sosyolojik perspektiften ele alınmaktadır.