Ahmadu Bamba’s Qur’ānic commentaries: Characteristics and methodologies

Abstract

This article examines the Qur’anic exegesis of Shaykh Ahmadu Bamba Mbacke (d. 1927), founder of the Murīdiyya Sufi order, with a focus on his interpretive methodologies and the distinctive features that define his engagement with the Qur’ān. While Bamba is widely recognized for his spiritual authority, moral reformism, and socio-political legacy within colonial Senegal, his intellectual contributions to tafsīr have received comparatively limited scholarly attention. By situating his work within the broader context of nineteenth- and early twentieth-century West African Islamic scholarship, the study explores how Bamba combined exoteric (ẓāhirī) and esoteric (ishārī) approaches to produce a synthesis of juridical precision, linguistic mastery, and mystical insight. Through an analysis of his writings, the article highlights his creative use of inherited exegetical traditions and his emphasis on spiritual transformation as a goal of Qur’ānic understanding. It further examines the continuing influence of his tafsīr on Murīd thought and Senegalese Islam, underscoring Bamba’s enduring contribution to the renewal of Qur’ānic interpretation in the Islamic West.

Bu makale, Mürîdiyye sûfî tarikatinin kurucusu olan Şeyh Ahmedü Bamba Mbacke’nin (ö. 1927) Kur’ân tefsirini inceleyerek, onun yorumlama metodolojilerine ve Kur’ân’a yaklaşımını tanımlayan ayırt edici özelliklere odaklanmaktadır. Ahmedü Bamba, sömürge dönemi Senegal’inde sahip olduğu mânevî oto- ritesi, ahlâkî reformculuğu ve sosyo-politik mirasıyla geniş ölçüde tanınmakla birlikte, tefsir alanındaki entelektüel katkıları, akademik ilgiden görece sınırlı biçimde nasibini almıştır. Bu çalışma, onun eserlerini 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başı Batı Afrika İslam ilim geleneği bağlamında konumlandırarak, Bamba’nın zahirî ve işârî yaklaşımları birleştirerek fıkhî titizlik, dilsel ustalık ve tasavvufî sezgiyi harmanlayan özgün bir sentez ne şekilde ortaya koyduğunu araştırmaktadır. Yazarın kaleme aldığı metinler üzerinden yapılan çözümlemeler, onun miras aldığı tefsir geleneklerini yaratıcı biçimde yeniden yorumladığını ve Kur’ân anlayışında ruhsal dönüşümü temel bir amaç olarak öne çıkardığını göstermektedir. Makale ayrıca, Bamba’nın tefsirinin Mürîd düşüncesi ve Senegal İslamı üzerindeki kalıcı etkisini inceleyerek, onun İslamî Batı’daki Kur’ân yorum geleneğini yenilemedeki kalıcı katkısını vurgulamaktadır.