Vakıf faaliyetlerinde yapay zekâ kullanımı: Hukuki düzenleme ve uygulama örnekleri

Abstract

Vakıflar, gerçek veya tüzel kişi vasıtasıyla mevcudiyetini ortaya koyan iyilik yapma duygusunu ve dayanışmayı, hukuk düzlemine taşımış olan ve sürekli olması sebebiyle insan ömrünün ötesinde devam edebilen, ulusların manevi gücünün ve değerinin ortaya konulmasına yardımcı olan tüzel kişiliklerdir. Vakıflar, kişisel ve içtimai ihtiyaçların karşılanması amacıyla ortaya çıkmış olsa da pek çok alanda meydana gelen gelişmelerin sonucunda içinde bulunduğu toplumların sosyo-kültürel yapısı, ekonomik olanakları ve yetenekleri ile bağlantılı olarak gelişmiş ve değişime uğramıştır. Günümüzde yapay zekâ kullanımı birçok disipline ve yaygın bir çevreye ulaştığı tartışılmaz bir gerçektir. Öyle ki, vakıfların faaliyetlerinde yapay zekâ kullanması da mümkündür. Vakıflar, faaliyetlerini icra ederken yapay zekâ yazılımları ile hız, verim, maliyet gibi katkılar elde ederken etkili ve vakfın amacına en uygun şekilde hareket edebilmektedir. Yapay zekânın hukuki kişiliği, hak ve fiil ehliyetini haiz olabilmesi yıllardır tartışılan bir konudur. Yapay zekânın hukuki kişilik statüsü olup olmadığına ilişkin olarak kişiliği kabul edenler ve reddeden görüşler bulunmaktadır. Vakfın kuruluşunda, yönetiminde, amacına uygun gerçekleştirdiği faaliyetlerinde yapay zekânın kullanımı mümkündür. Ayrıca birçok vakıf, bireyler arasında yapay zekâ kullanımının yaygınlaşması için de çalışmalar yürütmektedir. Uygulamada yapay zekâ kullanan birçok yerli ve yabancı vakıf bulunmaktadır. Yapay zekânın olumlu yönleri yanında olumsuz yönleri de bulunmaktadır. Yapay zekâ kişisel verileri, özel nitelikli kişisel verileri işlemesi ve belli algoritmalarla çalışması sebebiyle bazı hak ihlallerine de yol açabilmektedir.

Foundations are legal entities that reveal their existence through a real or legal person and carry the feeling of mutual solidarity and doing good to others to a legal status. It also can continue beyond human life with the concept of continuity, helping to define the spiritual power and value of nations. Although foundations emerged to meet personal and social needs, they have developed and changed in connection with the socio-cultural structure, economic opportunities and talents of the societies they are in as a result of developments in many areas. Today, it is an indisputable fact that the use of artificial intelligence has reached many disciplines and a widespread environment. In fact, it is also possible for foundations to use artificial intelligence in their activities. Foundations can act effectively and in the most appropriate way for the purpose of the foundation while achieving contributions such as speed, efficiency and cost with artificial intelligence software while performing their activities. The legal personality of artificial intelligence, its ability to have rights and legal capacity has been discussed for a long time, including today. There are different views that accept or reject the status of artificial intelligence as a legal person. It is possible to use artificial intelligence in the establishment, management and activities of the foundation that are in line with its purpose. In addition, many foundations are working to spread the use of artificial intelligence among individuals. There are many local and foreign foundations that use artificial intelligence in practice. Artificial intelligence has both positive and negative aspects. Artificial intelligence can also lead to some rights violations due to the processing of personal data, special personal data and working with certain algorithms.