Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin tecavüz suçu (saldırı suçu) üzerindeki yargı yetkisi ve harekete geçirilmesi

Abstract

Tecavüz, devletler arasında yüzyıllardır bir mesele teşkil etse de günümüze dek faillerinin cezalandırılmamış olması gariptir. Tecavüz suçunun faillerinin yargılanabilme ihtimali, 1998 yılında Roma Statüsü’ne bu suçun ismen dahil edimesiyle gündeme gelmiştir. 2002 yılında Roma Statüsü yürürlüğe girdiğinde metinde tecavüz suçunun tarifi ve şartlerı yer almamaktaydı. Bu eksiklik, 2010 yılında Roma Statüsü’nde yapılan değişikliklerle tecavüz suçunun uygulanma şartları ve tanımının yapılmasıyla giderilmiş olduysa da suç üzerinde Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin yargı yetkisi başlatılmamıştı. Nihayet 2017 yılında Taraf Devletler Meclisi, Mahkeme’ nin tecavüz suçu üzerindeki yargı yetkisinin başlatılması hakkında karar almıştır. Mahkeme’ nin tecavüz suçu hakkındaki yargı yetkisini kullanma usûlleri de dahil olmak üzere bu makale, tecavüz suçunun hukuki çerçevesini Uluslararası Ceza Mahkemesi bakımından çizmektedir. Bunun yanısıra, makalede uluslararası sistemin gerek tecavüz harbini önlemek gerekse tecavüz suçunun faillerinin bireysel cezai sorumluluğunu tesis etmekdeki güçlü ve zayıf yanlarına dair ayrıntılı değerlendirmeler yapılmıştır. Makaleyi farklı kılan bir diğer yön ise, Türk uluslararası hukuk literatüründe tecavüz suçu hakkında yirmi yılı aşkın süredir yapılan bir terminolojik hatayı tespit etmesidir.

Aggression has been an international issue between States for centuries. Oddly enough, it went unpunished to this day. The possibility of punishing the perpetrators of the crime of aggression has been started when it was introduced as a crime in the Rome Statute in 1998. The Statute entered into force without the definition of the crime of aggression in 2002. This discrepancy was abolished with the 2010 amendments to the Rome Statute which laid down the circumstances of the jurisdiction of the International Criminal Court without however without activating this jurisdiction. Finally, in 2017 Assembly of States Parties hold a resolution on the activation of the jurisdiction of the Court over the crime of aggression. This article sets out the legal framework of the crime of aggression in respect of the International Criminal Court including triggering mechanisms to exert jurisdiction on the crime of aggression. The paper, in addition, touches upon the strengths and weaknesses of the international system to enforce individual criminal liability for the perpetrators of the crime of aggression. One of the outstanding aspect of this article is that it points out a terminological mistake for the crime of aggression that has widely been made for more than twenty years in the Turkish international law literature.