Airline new route selection with pythagorean fuzzy ahp and WASPAS methods
| dc.authorid | 0000-0002-2840-0634 | |
| dc.contributor.advisor | Kuşakcı, Ali Osman | |
| dc.contributor.author | Koma, Şenay | |
| dc.date.accessioned | 2023-02-15T07:51:38Z | |
| dc.date.available | 2023-02-15T07:51:38Z | |
| dc.date.issued | 2022 | |
| dc.date.submitted | 2022 | |
| dc.department | İHÜ, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Hava Taşımacılığı Yönetimi Ana Bilim Dalı | |
| dc.description.abstract | Where to fly is one of the core decision problems of the airline industry. Many programs and tools are used to perform multiple route evaluations to select the optimum route. The previous studies on the subject of airline route selection have used varied methodologies to solve the problem. The airline route selection problem can be interpreted as a complex Multi Criteria Decision Making (MCDM) problem because it concerns many conflicting criteria and alternative routes contradictory and complex judgments. To cope with these difficulties, a hybrid MCDM approach is proposed in this study by using Pythagorean FAHP and Pythagorean Fuzzy WASPAS methods. A decision analysis is applied for selecting a new route between different alternative routes by evaluating them with determined criteria. Pythagorean FAHP is used for weighting criteria, and Pythagorean Fuzzy WASPAS is used for assessing alternatives. According to the literature review and the experts' opinion, the selection criteria are determined as social/economic conditions, cost, demand, and competitiveness are the main criteria where city population, income and trade, tourism potential, distance, route cost, number of economy passenger, number of business passenger, number of connecting passenger, cargo capacity, number of competitor airlines, frequency of competitor airlines and price of competitor airlines are the sub-criteria of the study. The nine airline experts asked for pairwise comparison of these criteria. The pairwise comparisons of selection criteria are made using linguistic terms. After these linguistic pairwise comparisons are transferred into Pythagorean fuzzy numbers (PFNs) to weigh each criterion's importance. The results of these comparisons show that the main criteria cost (43% weight) and demand (33% weight) impact route selection decision more than social/economic conditions (15% weight) and competitiveness (9% weight). Regarding the criteria, the alternative five routes are evaluated by the route development experts and the best route is selected with Pythagorean WASPAS. This hybrid MCDM methodology presents a feasible solution to the problem. | |
| dc.description.abstract | Yeni rota seçimi Havayolu şirketlerinin temel karar verme problemlerinden biridir. Çoklu rota değerlendirmede optimum rotayı seçmek için birçok araç ve program kullanılmaktadır. Geçmişte havayolu rota seçim kararını modellemek için çeşitli yaklaşımlar kullanılmıştır. Havayolu rota seçimi problemi, birbiriyle çelişen birçok kriter ve alternatif güzergahın yanı sıra çelişkili ve karmaşık yargıları barındırdığından karmaşık bir ÇKKV problemi olarak değerlendirilebilir. Bu karmaşık ve çok boyutlu problem için, bu çalışmada Pisagor FAHP ve Pisagor Bulanık WASPAS yöntemleri kullanılarak hibrit bir ÇKKV yaklaşımı önerilmiştir. Alternatif farklı destinasyonların belirli kriterler üzerinden değerlendirildiği bir havayolu rota seçim modeli oluşturulmuştur. Değerlendirme kriterlerinin önem ağırlıklarının belirlenmesi için Pisagor FAHP, alternatiflerin değerlendirilmesinde ise Pisagor Bulanık WASPAS yöntemi kullanılmıştır. Literatür taramasına ve havayolu rota planlama uzmanlarının görüşlerine bağlı olarak ana değerlendirme kriterleri sosyal/ekonomik koşullar, maliyet, talep ve rekabet gücü olarak belirlenmiştir. Ayrıca şehir nüfusu, gelir ve ticaret, turizm potansiyeli, uzaklık, rota maliyeti, ekonomi/business/bağlantılı yolcu sayıları, kargo kapasitesi, rakip havayolları sayısı, rakip havayollarının uçuş frekansları ve rakip havayollarının bilet ücretleri çalışmanın alt kriterleri olarak belirlenmiştir. Kriterler üzerinde uzmanların yapmış olduğu ikili karşılaştırmalar Pisagor bulanık sayılara dönüştürülerek Pisagor FAHP ile kriter ağırlıkları belirlenmiştir. İkili kıyaslama sonuçlarına göre, maliyetinin (%43 ağırlık) ve talebin (%33 ağırlık) rota seçim kararını sosyal/ekonomik koşullardan (%15 ağırlık) ve rekabet gücünden (%9 ağırlık) daha fazla etkilediğini görülmüştür. Ağırlıklı kriterler üzerinden alternatif beş rota havayolu uzmanları tarafından değerlendirilmiş ve optimum rota Pisagor Bulanık WASPAS kullanılarak seçilmiştir. Çalışmada sunulan bu hibrit ÇKKV metodu, havayolu yeni rota seçimi problemine uygulanabilir bir çözüm sunmaktadır. | |
| dc.identifier.citation | Koma, Ş. (2022). Airline new route selection with pythagorean fuzzy ahp and WASPAS methods. (Unpublished master’s thesis). Ibn Haldun University School of Graduate Studies, İstanbul. | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.12154/2023 | |
| dc.identifier.uri | https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=qVqOZFj2DwNmvdf1oGFYiEQb61gdXKQm2uSDvhJ0YMSSf08JzoarFDFYes66fW6r | |
| dc.identifier.yoktezid | 763677 | |
| dc.institutionauthor | Koma, Şenay | |
| dc.language.iso | en | |
| dc.publisher | İbn Haldun Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü | |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | |
| dc.subject | Interval-Valued Pythagorean Fuzzy WASPAS | |
| dc.subject | Multi-Criteria Decision Making Methods | |
| dc.subject | Aralık-Değerli Pisagor Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi | |
| dc.subject | Aralık-Değerli Pisagor Bulanık WASPAS | |
| dc.subject | Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri | |
| dc.subject | Havayolu Yeni Hat Seçimi | |
| dc.subject | Airline New Route Selection | |
| dc.subject | Interval-Valued Pythagorean Fuzzy Analytic Hierarchy Process | |
| dc.title | Airline new route selection with pythagorean fuzzy ahp and WASPAS methods | |
| dc.title.alternative | Pisagor bulanık analitik hiyerarşi proses ve WASPAS yöntemleri ile havayolu yeni rota seçimi | |
| dc.type | Master Thesis | |
| dspace.entity.type | Publication |
