İştikâk-ı Kebîr'in Kur'ân ayetlerine tatbiki: ? – ? – ? / be – ha – ra ve ? – ? – ? / ha – le – me örnekliğinde bir inceleme
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2022
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İbn Haldun Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Hicrî ikinci yüzyılda, Halîl b. Ahmed’in (ö. 175/791) geliştirdiği ve Kitâbu’l-Ayn’da uyguladığı taklîbe dayalı fonetik sistem, hicrî dördüncü yüzyıla gelindiğinde, taklîb edilen kelimeler arasında anlam itibariyle bir münasebetin bulunduğunu söyleyen İbn Cinnî (ö. 392/1002) ile bir adım daha ileri taşınmıştır. İştikâk-ı kebîr olarak isimlendirilen bu usûle hem bir arka plan hem de bir uygulama zemini sunan elinizdeki tez, giriş ve sonuç kısımları da dahil olmak üzere toplamda beş bölümden teşekkül etmektedir. Teze giriş mahiyetindeki birinci bölümde, tezin konusu, amacı, kapsamı ve önemine dair bir ön bilgilendirme yapılmış, akabinde genelde iştikâk, özelde iştikâk-ı kebîr ile alakalı şu ana kadar yapılan çalışmalar değerlendirilmiştir. İkinci bölümde, iştikâk mefhumunun mahiyetine, nevilerine ve iştikâk-ı kebîre dair gerekli hususlar kısaca belirtilmiştir. Üçüncü bölümde, ? – ? – ? / Be – Ha – Ra ve ? – ? – ? / Ha – Le – Me harflerinin taklîb edilmesiyle meydana gelen maddelerden her biri, çeşitli sözlükler aracılığıyla etraflıca çalışılmıştır. Dördüncü bölümde, ? – ? – ? / Be – Ha – Ra harflerinden müteşekkil mukalleb maddelerin üzerinde birleştikleri ortak mana Kur’ân ayetlerine tatbik edilmiştir. Tüm bunların neticesinde, iştikâk-ı kebîr usûlü ile taklîb edilen maddeler arasında bir ortak mana yakalayabilmenin ne derece mümkün olduğu, mezkur ortak mana amilinin ne türden bir fayda sağlayabileceği, bir başka deyişle, iştikâk-ı kebîrin Kur’ân ayetlerinin tefsiri esnasında başvurulabilecek kaynaklardan biri olup olamayacağı müşahhas bir surette gözler önüne serilmektedir.
The Arabic phonetic system, which is based on the taql?b (the variations of words based on the same root letters) that was established in Kit?b al-'Ayn by al-Khal?l ibn A?mad (d. 175/791) in the second century hijr?, was taken a step further in the fourth century hijr? by Ibn Jinn? (d. 392/1002). He states that there is a semantic relationship between those words having the same, yet switched around, root letters: al-Ishtiq?q al-Kab?r (The Great Derivation). This thesis, which presents both a background and a field of application for this method called al-Ishtiq?q al-Kab?r, consists of five chapters in total. In the first chapter, which is the introduction of the thesis, a preliminary information about the subject, purpose, scope and importance of the thesis is given, and then, the studies done so far related to al-ishtiq?q in general and alishtiq?q al-kab?r in particular is evaluated. In the second chapter, the essential aspects of the nature of al-ishtiq?q (the science of word derivations), of its types, and finally of al-ishtiq?q al-kab?r itself are briefly elaborated. In the third chapter, each of the maddahs (combinations), formed by switching around the letters ? – ? – ? / Ba – ?a – Ra and ? – ? – ? / ?a – La – Ma, is studied in detail through the usage of various dictionaries. In the fourth chapter, the common meaning obtained from the maddahs (muqallab) composed of the letters ? – ? – ? / Ba – ?a – Ra is applied to the verses of the Qur'?n. As a conclusion, the extent of the possibility of a common meaning being generated by the usage of al-ishtiq?q al-kab?r amongst lexically varied maddahs; what kind of benefits the aforementioned common meaning agent can provide; whether alishtiq?q al-kab?r can be a feasible source to consult in the event of Qur'?nic interpretations are demonstrated in order.
The Arabic phonetic system, which is based on the taql?b (the variations of words based on the same root letters) that was established in Kit?b al-'Ayn by al-Khal?l ibn A?mad (d. 175/791) in the second century hijr?, was taken a step further in the fourth century hijr? by Ibn Jinn? (d. 392/1002). He states that there is a semantic relationship between those words having the same, yet switched around, root letters: al-Ishtiq?q al-Kab?r (The Great Derivation). This thesis, which presents both a background and a field of application for this method called al-Ishtiq?q al-Kab?r, consists of five chapters in total. In the first chapter, which is the introduction of the thesis, a preliminary information about the subject, purpose, scope and importance of the thesis is given, and then, the studies done so far related to al-ishtiq?q in general and alishtiq?q al-kab?r in particular is evaluated. In the second chapter, the essential aspects of the nature of al-ishtiq?q (the science of word derivations), of its types, and finally of al-ishtiq?q al-kab?r itself are briefly elaborated. In the third chapter, each of the maddahs (combinations), formed by switching around the letters ? – ? – ? / Ba – ?a – Ra and ? – ? – ? / ?a – La – Ma, is studied in detail through the usage of various dictionaries. In the fourth chapter, the common meaning obtained from the maddahs (muqallab) composed of the letters ? – ? – ? / Ba – ?a – Ra is applied to the verses of the Qur'?n. As a conclusion, the extent of the possibility of a common meaning being generated by the usage of al-ishtiq?q al-kab?r amongst lexically varied maddahs; what kind of benefits the aforementioned common meaning agent can provide; whether alishtiq?q al-kab?r can be a feasible source to consult in the event of Qur'?nic interpretations are demonstrated in order.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Halîl b. Ahmed, İbn Cinnî, İştikâk-ı Kebîr, Kitâbu’l-Ayn, Taklîb, Tefsir, al-İshtiq?q al-Kab?r, al-Khal?l ibn A?mad, Ibn Jinn?, Kit?b al-'Ayn, Taql?b, Tafs?r
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Olgun, R. (2022). İştikâk-ı Kebîr'in Kur'ân ayetlerine tatbiki: ? – ? – ? / be – ha – ra ve ? – ? – ? / ha – le – me örnekliğinde bir inceleme. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İbn Haldun Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
