İbn Haldun Üniversitesi Kurumsal Akademik Arşivi
DSpace@İHÜ, İbn Haldun Üniversitesi tarafından doğrudan ve dolaylı olarak yayınlanan; kitap, makale, tez, bildiri, rapor, araştırma verisi gibi tüm akademik kaynakları uluslararası standartlarda dijital ortamda depolar, Üniversitenin akademik performansını izlemeye aracılık eder, kaynakları uzun süreli saklar ve yayınların etkisini artırmak için telif haklarına uygun olarak Açık Erişime sunar.
Güncel Gönderiler
From academics to Aidemics: Unpacking the human–AI symbiosis in higher education
(Elsevier, 2025) Bulut, Mehmet Akın; Yurdunkulu, Adem; Göçen, Ahmet; Eğitim Bilimleri Fakültesi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü
The integration of artificial intelligence (AI) into higher education is reshaping both academic roles and organizational practices. This transformation is not merely technical; it also introduces psychological and ethical tensions as academics negotiate new forms of work. This qualitative study advances the concept of Aidemics—academics who efficiently, ethically, and critically employ AI to enhance their professional practice—and examines how AI reconfigures intellectual tasks while challenging traditional academic identities. Drawing on semi-structured interviews with twenty academics (informed by five pilot interviews), we show that Aidemics engage in a symbiotic, human-in-the-loop relationship with AI: they exploit efficiencies for routine tasks, yet safeguard creative and critical work, actively auditing AI outputs and setting clear boundaries of use. Participants also surface structural concerns—framed as AI colonialism—about the potential of AI to entrench power asymmetries and epistemic inequities in global knowledge production. Key challenges include hallucinations, erosion of human agency, and unequal access to AI tools. We argue for policies and professional-development strategies that preserve human agency and ethical judgment while enabling responsible, explainable, and context-sensitive AI use. The findings specify the competencies of Aidemics and outline supports for balanced human–AI collaboration at individual and institutional levels
Modeling drivers of fintech adoption in Sub‑Saharan Africa
(Springer Nature, 2025) Saidy, Salim; Hassan, Arab Dahir; Yönetim Bilimleri Fakültesi, İktisat Bölümü
This study explores the socio-demographic, financial, and technological determinants of FinTech adoption across 36 Sub-Saharan African countries utilizing microlevel data from the 2021 World Bank Global Findex survey. We employ a hybrid methodological framework integrating traditional econometric models (Logit and Probit) with supervised machine learning algorithms (Random Forest, Gradient Boosting, and XGBoost) to enhance predictive accuracy. Our findings show that formal account ownership and access to technology, particularly mobile phone ownership and internet connectivity, are the strongest drivers of FinTech adoption. Digital transactions are closely linked to formal financial infrastructure, while mobile money extends financial access to unbanked and rural populations. Income, education, employment, and regional disparities significantly influence adoption patterns. These results highlight the complementary role of formal banking and digital finance. The study recommends targeted policies focusing on rural digital infrastructure, integrated digital-banking strategies, and digital literacy programs. This research provides an empirical foundation for evidence-based policymaking to accelerate financial inclusion through FinTech in Sub-Saharan Africa.
[Book Review]: "Rivayet Tefsiri Geleneğinin Dönüşümü"
(Akademik Perspektif Derneği, 2025) Ur Rehman, Faizan
Bu yazı, Saliha Türcan’ın Rivayet Tefsiri Geleneğinin Dönüşümü adlı eserini yapısal, içeriksel ve yöntemsel açılardan eleştirel bir bakışla değerlendirmektedir. Çalışma, İbn Kesîr’in tefsir anlayışını önceki dönem müfessirleriyle karşılaştırarak rivayet tefsiri geleneğindeki dönüşümü ortaya koymayı amaçlamakta ve bu yönüyle literatüre önemli bir katkı sunmaktadır. Ancak eserde, kitabın merkezî meselesi olan dönüşüm tartışmasının sınırlı bir bölüme sıkıştırılması, tekrar eden bilgilerle metnin hacminin gereğinden fazla genişletilmesi, karşılaştırmalı yöntemin İbn Kesîr sonrası dönem için dar tutulması gibi yapısal ve yöntemsel sorunlar dikkat çekmektedir. Ayrıca dilin zaman zaman ağırlaşması, cümlelerin uzaması ve tezden kitaba dönüşüm sürecine dair açıklamaların eksikliği de okuyucunun anlamlandırma sürecini zorlaştırmaktadır. Tüm bu eleştirilere rağmen eser, rivayet tefsiri geleneğini bütüncül bir bakışla ele alması ve İbn Kesîr’in bu gelenek içerisindeki yerini netleştirmesi bakımından değerli bir kaynak olarak öne çıkmaktadır.
The effect of innovation on C02 emission in emerging markets
(İbn Haldun Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2025) Bague, Ibrahim Mohammed; Şahin, Merve
The research sought to investigate the effect innovation has on C02 emission in emerging markets. The study examined the relationship between innovation and C02 emissions in emerging markets and examined the presence of innovation Environmental Kuznets Curve (EKC). The research design employed in the study was an explanatory and quantitative study. The research considered the emerging markets as classified by the S&P Dow Jones indices. There are a total of 23 emerging markets according to this index. The sample of 15 countries were used for the study due to data availability. This research mainly used secondary data from the World Development Indicators (WDI) database respective to each of the 15 countries. The study used a panel data to estimate the model, which comprises of time series and cross-sectional data to deal with variations across countries and over time. The empirical relations were analysed using the fixed effects model. The study found that the relationship between innovation and C02 emission yielded a negative result which implies that advancement in innovation leads to a reduction in C02 emission. After squaring innovation to establish the presence of innovation Environmental Kuznets Curve, the results shows that investment in innovation does not lead to an inverted "U" shaped curve, thus it leads to a reduction in emissions however after a certain threshold, further investments may result in diminishing returns.
Tasarruf finansman sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkların tahkim ve diğer alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri ile çözümü (tüketici hukuku bağlamında)
(İbn Haldun Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2025) Kol, Hüseyin Yağızhan; Yeşilırmak, Ali
Bu çalışma, tasarruf finansman sözleşmesinden doğan tüketici uyuşmazlıklarının tahkim ve diğer alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleriyle çözümünü incelemektedir. Tasarruf finansman sistemi, uzun vadeli birikim ve konut finansmanı sağlamada önemli bir rol oynarken, bu sistemden doğan uyuşmazlıkların etkin bir şekilde çözülmesi hem tüketiciler hem de finansal kuruluşlar açısından büyük önem taşımaktadır. Türkiye'de tüketici uyuşmazlıklarında mevcut çözüm yolları, tüketici hakem heyetler, dava şartı arabuluculuk ve mahkemeye başvuru süreçleri ile sınırlıdır. Ancak, bu mekanizmalarda taraf iradesi ön planda değildir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'deki çözüm yollarının yeterliliğini sorgulamak ve bu alanda daha etkin çözüm mekanizmaları geliştirilmesi için alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin uygulanabilirliğini incelemektir. Ayrıca, bu araştırma, diğer ülkelerdeki, özellikle tüketici finansmanından doğan uyuşmazlıkların, çözüm yöntemleri hakkındaki benzer düzenlemeleri de inceleyerek Türkiye'deki çözüm mekanizmalarının geliştirilmesi için öneriler sunmaktadır. Çalışma kapsamında, tüketici uyuşmazlıklarının tahkime elverişliliği konusu, Almanya, İsviçre, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği Hukuku ile karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Türkiye'de mevcut Yargıtay'ın görüşü, tüketici uyuşmazlıklarının tahkime elverişli olmadığı yönünde olsa da diğer ülkelerde tüketici dostu tahkim uygulamaları geliştirilmiştir. Örneğin, Almanya'da tüketici uyuşmazlıklarına ilişkin tahkim sözleşmesi ayrı bir belgede düzenlenmelidir. İsviçre'de ise tüketici uyuşmazlıklarına ilişkin tahkim sözleşmesi ancak ihtilaf ortaya çıktıktan sonra akdedilebilirken, Birleşik Krallık'ta belirli parasal sınırların altındaki tahkim sözleşmeleri, "haksız şart" olarak değerlendirilmektedir. Amerika'da ise tahkim uygulaması federal eyaletlerde ufak nüans farklılıkları göstermekte, fakat yaygın olarak uygulanmaktadır. Ayrıca çalışmada, Türkiye'de tüketici uyuşmazlıklarında sektör bazlı alternatif uyuşmazlık çözüm mekanizmalarının geliştirilmesi önerilmiştir. Bu bağlamda, gerekli hukuki altyapının sağlanması halinde, tasarruf finansman sektörüne özgü, tasarruf finansman şirketlerinin bünyesinde bulunduğu meslek kuruluşu ile bir tahkim merkezi anlaşma yapabilir ve merkez bünyesinde seri tahkim kurallarının uygulanacağı bir hakem müessesi kurulabilir. Önerilen model hem tüketici haklarını koruyacak hem de finansal uyuşmazlıkların daha hızlı ve düşük maliyetle çözülmesini sağlayacaktır.
