The formation of history as a discipline during early Islamic history

Abstract

This essay highlights the importance of history as a discipline and a branch of knowledge in early Islamic intellectual life. It first underlines that Islam, as a creed and culture, is a history-conscious religion that was born among the Arabs, who inherited well-established methodologies of oral tradition and writing of genealogies from their history-loving ancestors, thus facilitating the formation of history as a branch of revealed knowledge (naqli) along with ‘ilm al-hadith and ‘ilm al-tafāsir as early as by the second century after the hijrah. The second part of the chapter discusses the importance of the sirah of the Prophet (pbuh) for early scholars in order to understand the Qur’ān and ̣ḥadiths as sources of the revealed knowledge. Consequently, independent schools of history emerged in Madinah, Yemen and Iraq in the way of writing the biography of the Prophet of Islam (PBUH) and futūḥāt narrations. The usage of isnād system to examine the credibility of sources accelerated the development of history as a science with critical method from the early times of Islamic history. Lastly, the chapter highlights the further expansion of types of historical writings such as tarājim, tabaqāt, rihlat, and methodology of writing history up to al-Ṭabāri’s era.

Bu çalışma tarihin bir disiplin olarak önemine ve İslam’ın ilk dönemlerinde entelektüel yaşam içerisinde bulunan bir dalı olarak bulunmasına vurgu yapmaktadır. Bu çalışma bir inanç ve kültür olarak tarihe ilgi duyan atalarından ensâb ilmi yazımı ve sözel gelenek yöntemlerini tevarüs eden Araplar arasında doğan tarih bilincine sahip ve bu bilincin sonucunda da hicri 2. yüzyıldan itibaren hadis ve tefsir ilimlerini ortaya çıkaran bir din olduğunun altını çizer. Çalışmanın ikinci kısmı Hz. Peygamber’in sîretinin Kur’an ve Hadis’in vahyî bilginin kaynakları olarak anlaşılması için önemini erken dönem alimleri açısından inceler. Sonuç itibariyle Hz. Peygamber’in biyografisi fütûhât yazımında Irak, Medine ve Yemen’de farklı ekoller meydana gelmiştir. Kaynakların gözden geçirilmesinde isnad yönteminin kullanılması tarihin İslam tarihinin ilk dönemlerinden itibaren eleştirel metoda sahip bir disiplin olarak gelişmesini sağlamıştır. Son olarak bu ikinci kısımda terâcim, tabakât ve rihle tarzındaki yazım türlerinin ve Taberî’nin çağına kadar tarih yazımının yönteminin genişlemesi incelenmektedir.