Buhârî’de ehl-i bid’at râviler bağlamında: Râfizî Abbâd b. Yakub sorunsalı

Abstract

İmam Buhârî’nin “Câmiʿu’l-müsnedü’ṣ-ṣaḥîḥu’l-muḫtasar min umûri Resûlillâh ṣallallāhü ʿaleyhi ve sellem ve sünenihî ve eyyâmih”isimli eseri Ehl-i Sünnet hadis kaynakları arasında en sahih kaynak kabul edilmektedir. Müellif, râvi seçiminde çok titiz davranmıştır. Bu titizliğine rağmen Sahih’te tenkit edilmiş râviler de mevcuttur. Zabt yönüyle tenkide tabi tutulanlar olduğu gibi adâlet yönüyle de tenkide tabi tutulanlar olmuştur. Adâlet kapsamında tenkit edilen râviler arasında Mutezile, Hâricî, Mürcie ve Şîa gibi bid’at fırkalara müntesip olanların varlığı bilinmektedir. Bu sebeple de tarih süreci içinde ilmî tenkitlere maruz kalmıştır. Bu çalışma râfizîlikle itham edilmiş Abbâd b. Yakub el-Esedî’yi ele almaktadır. Şiî bir râvinin Sahih’te yer almasının Buhârî’nin âdil râvi şartına uygun olup olmadığı incelenmiştir.