Prof. Dr. Rıza AYHAN’a Armağan CİLTI “Armağan’da yer alan yazılar, yazarların akademik unvan ve soyadları esas alınarak alfabetik olarak sıralanmıştır.” ANKARA 2022 ÖDEMELİ İSTEME VE GENEL DAĞITIM YETKİN Basım Yayım ve Dağıtım A.Ş. Strasburg Caddesi No: 31/A 06430 Sıhhiye / ANKARA Tel: 0 (312) 231 42 34 (35) - 232 03 43 Faks: 229 87 85 Şube: Abide-i Hürriyet Cad. No: 158 34381 Şişli / İSTANBUL Tel: 0 (212) 234 50 56 (57) Pbx Faks: 0 (212) 234 50 58 e-mail: yetkin@yetkin.com.tr http://www.yetkin.com.tr Yayınevi Sertifika No: 47453 Yayın Kodu: ISBN 978-605-05-1207-6 © Yetkin Yayınları 2022 Dizgi: YETKİN Elektronik Yayımcılık Sistemleri Baskı: YETKİN BASIMEVİ Kâzım Karabekir Caddesi No: 95/7-8-10 Tel: 0 (312) 341 00 06 06060 ANKARA Matbaa Sertifika No: 4745 EDİTÖRLER KURULU Prof. Dr. Mehmet ÖZDAMAR (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Hayrettin ÇAĞLAR (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Doç. Dr. Kürşat GÖKTÜRK (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Doç. Dr. Mehmet Çelebi CAN (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Dr. Öğr. Üyesi Esra KAŞAK (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Dr. Öğr. Üyesi F. Fırat GÖZÜYEŞİL (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Dr. Öğr. Üyesi Bilge AYTUGAR (Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Arş. Gör. Gözde Sena ERGINBAY (Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi) DANIŞMANLAR KURULU Prof. Dr. Bahtiyar AKYILMAZ (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Mehmet BAHTİYAR (Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Ersin ÇAMOĞLU (Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Hukuk Fakültesi Prof. Dr. Vahit DOĞAN (İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. İhsan ERDOĞAN (Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. O. Celal GÖLE (Atılım Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Yadigâr İZMİRLİ (İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Çağlar MANAVGAT (İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Şafak NARBAY (Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Cumhur ŞAHİN (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Şükrü YILDIZ (İbn Haldun Üniversitesi Hukuk Fakültesi) YAYIN KURULU Prof. Dr. İlhan ÜZÜLMEZ (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Mehmet ÖZDAMAR (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Hayrettin ÇAĞLAR (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Doç. Dr. Kürşat GÖKTÜRK (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Doç. Dr. Mehmet Çelebi CAN (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Dr. Öğr. Üyesi Fevzi Fırat GÖZUYEŞİL (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi) HAKEM KURULU Prof. Dr. Sevgi Gül AKYILMAZ (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Kadir ARICI (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Muhittin ASTARLI (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. 0. Sadık AYDOS (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Rıza AYHAN (Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Hayrettin ÇAĞLAR (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Vahit DOĞAN (İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Mustafa İsmail KAYA (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Mahmut KOCA (İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi) İÇİNDEKİLER Takdim........................................................................................................... V Hocamız Prof. Dr. Rıza AYHAN.............................................................VIH İÇİNDEKİLER....................................................................................... XVH Anı yazılan Hocam ve Arkadaşım, Prof. Dr. Rıza Ayhan’a... Prof. Dr. Baki ERDOĞAN........................*........................................................... 1 Bir Yol Arkadaşlığı Prof. Dr İhsan ERDOĞAN.................................................................................. 3 50 Yılın Ardından... Prof. Dr. Yadigar İZMİRLİ................................................................................. 7 Gazi’nin Üniversitesinde Beden Eğitimi ve Spora Bakış Prof. Dr İmdat YARIM- Prof. Dr Ebru ÇETİN.................................................13 Unutamadığım, Birçok Bakımdan Kendime Örnek Aldığım Çok Değerli Hocam Prof. Dr. Rıza AYHAN’a... Prof. Dr. Ahmet TÜRK........................................................................................21 MAKALELER Özel Hukuk Adi Ortaklıkta Kambiyo Senedi Düzenleme Yetkisi Prof. Dr. Şahin AKINCI......................................................................................25 Negatif Sendika Hürriyeti: Taraf Sendika Üyesi Olmayanlann Toplu İş Sözleşmesinden Faydalanmasına Dair Anayasamahkemesi Kararı Üzerinden Bir Değerlendirme Prof. Dr. Kadir ARICI........................................................................................53 Res Katkı Payı Anlaşmasından Kaynaklanan Davalarda Yargı Yolu Prof. Dr. Murat ATALI....................................................................................... 75 XVIII TBK m. 344/III Uyarınca Kira Bedelinin Belirlenmesinde Hakkan- Ölçüsü Prof. Dr. Oğuz Sadık AYDOS.............................................................. Anonim Ortaklıkta Başkanın Yönetim Kurulunu Toplantıya .... Çağırmamasının Yaptırımı ve Toplantısız Karar Alınmasında Bazı Sorunlar Prof. Dr. Mehmet BAHTİYAR............................................. Dijital Çağa Doğru Yeniden Ticaret Kanunu ... 99 Prof. Dr. Ahmet BATTAL.................................................... •129 Savunma Sistem Çizimlerinin Eser Olarak Korunması Prof. Dr. Hayri BOZGEYİK....................................................................... Yabancı Para Borcunda Faizin Hesaplanması ile İlgili Sorunlar Prof. Dr. Hayrettin ÇAĞLAR.................................................................... 159 Limited Ortaklıktan Çıkarılmak İstenen Ortak Genel Kurul Kararında Oy Kullanabilir Mi? Prof. Dr. Ersin ÇAMOGLU..................................................... 175 Banka Teminat Mektuplarında İhtiyati Tedbir Talepleri Prof. Dr. Vahit DOĞAN............................................................................ 187 Yurt Dışında Çalışan Türk Vatandaşı İşçilerin Türkiye’de Açtıkları İşçi Alacaklarına Dair Davalarda Milletlerarası Yetki ve Uygulanacak Hukuk Meseleleri Prof. Dr. Rifat ERTEN 213 Tacirlerin Ticareti Terk Etmesi ve Bu Durumun Sonuçlan Prof. Dr. Celal GÖLE.............................................................................. 263 Ticari Sır, Banka Sırn ve Müşteri Sırrı Kavramlan Av.Prof. Dr. jur. İbrahim KAPLAN....................................................... 277 Sigorta Uyuşmazlıklarının Çözümünde Uygulanan Kurumsal Tahkim Yargılamasının Yaygınlaştınlmasının Gerekliliği Üzerine Prof. Dr. Rauf KARASU - Arş. Gör. Temel GÜNER............................ 301 Anonim Ortaklık Esas Sözleşmelerinde Belirlenen Nisap Düzenlemeleri ve Bankacılık Kanunu M. 28 Hükmü, Elden Dolaştırma Suretiyle Karar Alınmasına İlişkin Tk 394/ F.4 Hükmünün Farklı Yorumlanmasına İmkân Tanır Mı ? Prof. Dr. Arslan KAYA.............................................................................333 Anonim Şirketlerde Hukuki Sorumluluk Davalarının Dava Şartı Arabuluculuğa Elverişliliği Problemi Prof. Dr. Mustafa İsmail KAYA- Dr. Öğr. Üyesi Burçak TATLI...........341 İçindekiler XIX Anonim Ortaklık Genel Kurulunda Yönetim Kurulu Üyelerinin Mali Haklarına İlişkin Oylamada Üye Pay Sahipleri Oy Hakkından Yoksun Mudur? Prof. Dr. Abuzer KENDİGELEN-Dr. Öğr. Üyesi İbrahim Çağrı ZENGİN.... 381 Yargıtay Kararları Işığında Anonim Şirketlerde Önemli Miktarda Şirket Varlığının Toptan Satışına İlişkin Genel Kurul Kararında Uygulanacak Nisap Prof. Dr. Ömer KORKUT....................................................................................401 Türk Hukuk Öğretisi ve Yargıtay Kararlan Çerçevesinde Tescilli Markanın Korunmasında Kümülatif Uygulamanın Mümkün Olup Olmadığı Sorunu Prof. Dr. Şafak NARBAY- Arş. Gör. Halil Doğan KÜÇÜKAYDIN......... 425 Anonim Şirketlerde Pay Sahiplerinin Haklı Sebeple Fesih Davası Dolayısıyla Şirketten Ayrılması Prof. Dr. Mehmet ÖZDAMAR.......................................................................... 455 Anonim Şirketin Hukuki İşlemlerde Fiili Organ Tarafından Temsil Edilip Edilemeyeceği Sorunu Prof. Dr. Haşan PULAŞLI..................................................................................493 İşçinin Özen Borcu ve Hukuki Sorumluluğu Prof. Dr. E. Tuncay SENYEN KAPLAN........................................................ 525 Karar Değerlendirilmesi: Aile Sağlığı Merkezlerinde Çalışan Yardımcı Elemanlar Bakımından Aile Hekimlerinin İşveren Sıfatının Belirlenmesi Prof. Dr. Haluk Hadi SÜMER - Dr. Öğr. Üyesi Haşan KAYIRGAN........557 TK Sisteminde Görünüşe Güven Sorumluluğu Prof. Dr. Ünal TEKİNALP.................................................................................579 Istac Tahkiminde Hakem Kararları ve Elektronik İmza ile İmzalanması Prof. Dr. Mustafa TOPALOGLU.................................................................... 587 Tazminatlarda Katma Değer Vergisi Prof. Dr. Erol ULUSOY....................................................................................613 Yönetim Kurulu Üyesinin Şirketle İşlem Yapma Yasağına İlişkin Bazı Sorunlar Prof. Dr. Veliye YANLI.................................................................................... 631 Kiralananın Ayıpları Sebebiyle İrade Sakatlığı Hallerine Dayalı Olarak Sözleşmenin İptali Prof. Dr. Mustafa Fadıl YILDIRIM..................................................................651 Yargıtay 19. Ceza Dairesi’nin 27.01.2020 Tarih ve E. 2019/35817, K. 2020/415, Sayılı Sahte Çekle İlgili Kararı Üzerine Bir İnceleme Prof. Dr. Şükrü YILDIZ...................................................................................... 663 YARGITAY 19. CEZA DAİRESİ’NİN 27.01.2020 TARİH VE E. 2019/35817, K. 2020/415, SAYILI SAHTE ÇEKLE İLGİLİ KARARI ÜZERİNE BİR İNCELEME Prof. Dr. Şükrü YILDIZ’ I. GİRİŞ Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlar Kurulu tarafından 23.10.2019 tarihinde alman kararla, 5235 sayılı Kanunun 35/3. maddesine göre,aynı nitelikteki davalarda farklı kararlar verilmesi nedeniyle uyuşmazlık bulunduğu ve çıkan karar uyuşmazlığının, Yüksek Yargıtay ilgili Ceza Dairesi tarafından giderilmesine dair başvuru yapılmıştır. Bu başvuru üzerine,“Çekle İlgili Karşılıksızdır İşlemi Yapılmasına Sebeb- iyet Verme” Suçu ile ilgili olarak T.C. YARGITAY 19. CEZA DAİRESİ 27.01.2020 tarih ve E. 2019/35817, K. 2020/415, sayılı kararında1’ çek, özel- likle de sahte ve tahrif edilmiş çekin hukuki niteliği konusunda ilkesel açıkla- malarda bulunmuştur. Belirtmek gerekir ki, anılan bu kararda “sahte ve tahrif edilmiş çekin” hukuki niteliği konusunda kıymetli evrak, özellikle de çek hukuku teorisi ile Yüksek Yargıtay’ın özel hukuk anlamında çek uyuşmazlıklarına bakan 11. Hukuk Dairesi ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu içtihatları ile uyumlu olma- yan bir şekilde ve ayrıca kanunda temeli bulunmayan değerlendirmeler yapıldığı görülmektedir. Yargıtay 19. Ceza Dairesi anılan kararında, çözümü gereken uyuşmazlık konusunu, “çekin kanuni süresinde bankaya ibrazında, muhatap banka tara- fından çek üzerinde yapılacak incelemenin sınırı, çek hesabında yeterli karşı- lık bulunuyorsa, yetkili hamilin talebi üzerine muhatap banka tarafından kar- şılıksızdır işlemi yapılmasının zorunlu olup olmadığı ile ibraz tarihinde karşı- lığı olmayan bir çekle ilgili olarak, muhatap banka tarafından değişik gerek- çelerle “karşılıksızdır” işlemi yapılmamışsa, çek hesabında karşılığı bulundur- makla yükümlü gerçek kişinin cezalandırılmasının mümkün olup olmadığı” şeklinde belirlemiştir. İbn Haldun Üniveristesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Öğretim Üyesi lıttp$://www. lexpera.com. tr/ictihat/y argitay/19-ceza-dairesi-e-2019-35817- 664 Prof. Dr. II. KARARIN GEREKÇESİ İlgili Ceza Dairesinin soruna ilişkin gerekçeleri aşağıdaki şekildedir: “Muhatap banka tarafından, 6102 sayılı TTK’da yazılı zorunlu unsurl^ ihtiva eden ve süresinde bankaya ibraz edilen bir çek hakkında yapılacak “kar şılıksızdır” işlemi 5941 sayılı Kanunun 3. Maddesinde yazılı usule göre lacaktır.... TTK’nınn 801. Maddesinde; muhatap bankanın hamil tarafından ibr^ edilen ve üzerinde ciro silsilesi olan bir çek hakkında araştırma yükümlülüğü “çek üzerinde bir ciro silsilesi varsa bunun düzenli olup olmadığının banka tarafından kontrol edilmesi zorunluluğu...” şeklinde sadece ciro silsilesinin düzenli olup olmadığıyla sınırlı olmak üzere düzenlenmiştir. Muhatap banka, cirantaların imzalarının geçerlililiğini araştırmak zorunda değil- dir. Şayet ortada sahte veya tahrif edilmiş olduğundan şüphelenilen bir çek varsa, kendisine çek defteri verilen keşideciye, çek defterini iyi saklamamış olması gibi bir kusur atfedilemiyorsa, TTK’nın 812. maddesi gereği, şüpheli çekin ödenmiş olmasından doğan zararın muhatap bankaya ait olacağı hüküm altına alınmıştır. TTK’nm 812. maddesinde “sahte veya tahrif edilmiş çek” kavramı, çekin düzenleyen dışında bir kişi tarafından imzalanması durumuyla aynı değildir. “Sahte çek” banka tarafından bastırılarak çek hesabı sahibine verilmeyen çek anlamına gelmekte iken, “tahrif edilmiş çek” kavramı ise çek üzerinde elle doldurulan kısımlarda çeki düzenleyenin rızası dışında yapılan değişiklikleri ifade etmektedir. Bir çekin banka tarafından bastırıldığında üzerinde nelerin olması gerek- tiğine dair çek defterlerinin baskı şekline dair tebliğde temel kurallar, 20.01.2010 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren tebliğde be- lirlenmiştir. Bu gibi durumlarda bankalarca zaten çekin zorunlu unsurları ih- tiva etmemesi nedeniyle “karşılıksızdır” işlemi yapılmasından veya suçtan söz edilemeyecektir. Kanuna göre böyle bir (sahte) çekin karşılığının ödenmesi halinde muhatap banka sorumluluğa katlanacak, ödediği çeki bedelini özel hu- kuk hükümlerine göre çek hesabı sahibinden isteyemeyecektir. Çekin tedavüle çıkartılmasından sonra, düzenleyenin ölümü, medeni hak- larını kullanma ehliyetini kaybetmesi veya iflası, TTK’nın 800. maddesine göre çekin geçerliliğini etkilemez... Çekin TTK’da yazılı zorunlu unsurları taşıyıp taşımadığının, süre- sinde ibraz edilip edilmediğinin ve çek hesabında karşılığını bulundurmak'3 yükümlü olan failin “karşılıksızdır” işlemine sebebiyet verip vermediği*1111 Yargıtay 19. Ceza Dairesı’nin 27.01.2020 Tarih Ve E. 2019/35817, K. 2020/415, Sayili Sahte Çekle İlgili Karari Üzerine Bir İnceleme 681 Zira, kambiyo senetleri kanunen emre yazılı olup devirleri ciro yolu ile ger- çekleştirilebilir. İlk cironun ise mutlaka lehdar tarafından yapılması zorunlu- dur. Kanun koyucu, senetteki hakkı devir etmek için kullanılan yazılı ciro be- yanında, ciro silsilesinin şekli açıdan varlığını yeterli görmüş olup, ciroda yer alan imzaların geçerli olup olmadığı hususu ile ilgilenmemiştir. Zaten TTK m. 801’in lafzı da açıkça ciro imzalarının sıhhatinden söz etmiş, keşideci imza- sından bahsetmemiştir. Bu nedenle sayın Yargıtay 19. CD’nin kararında yer verilen “TTK’nın 801. Maddesinde; muhatap bankanın hamil tarafından ibraz edilen ve üzerinde ciro silsilesi olan bir çek hakkında araştırma yükümlülüğü, “çek üzerinde bir ciro silsilesi varsa bunun düzenli olup olmadığının banka tarafından kontrol edilmesi zorunluluğu...” şeklinde sadece ciro silsilesinin düzenli olup olmadı- ğıyla sınırlı olmak üzere düzenlenmiştir. Muhatap banka, cirantaların imzala- rının geçerlililiğini araştırmak zorunda değildir.” Gerekçesi, anılan sorunun çözümünde müracaat edilebilecek bir madde değildir. 4. Yargıtay 19. CD’si, “çek defterinin veya keşide edilmiş bir çekin keşi- deci elinden iradesi dışında çıkması durumunda ise; TTK hükümleri çerçeve- sinde çekin iptali veya çekten cayma gibi yollara başvurulabileceği de TTK’da düzenlen”diği hususunu da söz konusu kararına gerekçe yapmıştır. Önemle ifade edelim ki, yukarıda da açıklandığı üzere, çekin iptali mües- sesi ile çekten cayma müessesinin de anılan olayda kullanılması kanun hü- kümleri ile uyumlu sonuç vermeyecektir. Bu nedenle hesap sahibi keşidecinin imzasını taşımayan çek yaprakları, onun açısından çek niteliğini haiz olamayacağından, teslim aldığı çek defterini kaybeden veya çaldıran hesap sahibinin durumu muhatap bankaya bild- irmesini yeterli sayılmıştır. Diğer bir ifade ile boş çek yapraklarının kaybedilmesi, yani zayi edilmesi gerekçesine dayalı bir iptal davası açılmasına gerek bulunmadığı Yargıtay 11. HD’nin kökleşmiş içtihatları ile açıklığa ka- vuşturulmuştur. SONUÇ Yargıtay 19. Ceza Dairesinin kararında yer alan sahte çek kavramının 6102 sayılı TTK hükümleri ve Yargıtay 11. HD ile YHGK kararları ile uyumlu olmadığı açıktır. Bu nedenle anılan içtihadın yeniden ele alınıp tartışılması gerekmektedir. Esasen Yargıtay’ın hukuk ve ceza daireleri arasında, aynı konudaki farklı içtihatların, Yargıtay içtihadı Birleştirme Büyük Kurulu tarafından ele alınıp birleştirilmesi de zorunlu görülmektedir.