Ibn Khaldun and music as s science of mathematical sciences

Abstract

In his book Mukaddima, Ibn Haldun (1332-1406) considers music as a science amongst the other rational (philosophical) sciences. According to Ibn Haldun, there are seven rational (philosophical) sciences and logic (Mantık) is first amongst them. Then follow the sciences of arithmetic, geometry, cosmography of mathematical sciences and music, natural sciences and theology. Ibn Haldun recognizes the science of music as one which determines the correlation of sounds to tunes in terms of numbers and investigates measurement methods. Its benefit is to teach the necessary range of singing tunes. Ibn Haldun is a significant Muslim scholar who studied music from all aspects. In Ibn Haldun’s 14th and 15th century work on music theory, one can access to important philosophical and practical information about music. The fact that he includes music under the categories of wisdom and philosophy is indicative of the position of music among early Muslim thinkers.

İbn Haldun (1332-1406) Mukaddime adlı eserinde mûsikîyi aklî (felsefî) ilimlerden bir ilim olarak zikretmektedir. İbn Haldun’a göre aklî (felsefî) ilimler 7 tanedir. Bu ilimlerin başında “Mantık” ilmi gelmektedir. Daha sonra ise sırasıyla ta’limî (riyâzî) ilimlerden aritmetik, geometri, kozmografya, bundan sonra da mûsikî, tabiiyyat ve ilâhiyyat ilimleri gelmektedir. İbn Haldun mûsikî ilmini, seslerin ve nağmelerin birbirlerine olan oranları ve bu oranları sayı itibariyle tâyin eden ve ölçme usullerini inceleyen bir ilim olarak kabul etmektedir. Faydası ise, şarkı söylerken riâyet edilmesi gereken teganni nağmelerini öğretmektir. İbn Haldun, Mukaddime adlı eserinde mûsikîyi bütün zâviyelerden ele alarak incelemiş önemli bir İslâm düşünürüdür. Onun eserinde mûsikîye dâir hem icrâ ve hem de nazarî açıdan önemli bilgiler bulabilmekteyiz. Özellikle ilerleyen bölümlerde mûsikîyi hikmet ve felsefe ilimleri kategorisine dâhil etmesi, onun kadîm İslâm düşünürlerinin mûsikî hakkındaki düşüncelerine yaklaştığını göstermektedir. Bu da bizlere İslâm düşünce ve medeniyetinin mûsikî düşünce ve yorumlarının genel olarak hikmet ve felsefe temelli olduğunu öğretmektedir. Bu yaklaşımlarıyla İbn Haldun ondördüncü yüzyılın sonları ve onbeşinci yüzyılın başlarındaki mûsikî düşüncesini yansıtmaktadır.